Wat is stress? Er zijn vele definities. In alle boeken in mijn boekenkast staat wel een net wat andere nuance. In “van Burnout naar levenszin*” schrijft Jane Coerts, stress is niet meer dan een neutrale term voor spanning. Deze spanning hebben we nodig om zaken voor elkaar te krijgen. Pas als er geen afwisseling is tussen spanning en ont-spanning kan stress veranderen in ongezonde chronische stress. Ons lichaam komt niet meer uit de waakstand; we staan voortdurend “aan”. om die onrust niet te voelen, zetten we een tandje bij – en zo komen we in een vicieuze cirkel terecht en gaat de onrust mee de nacht in.”
Stressvrij door het leven gaan, is dus nergens voor nodig. Sterker nog, we kunnen niet zonder. Het is een beschermingsmechanisme van ons brein om ons te behoeden voor gevaar.
Maar hoe weet je nou of de stress die je ervaart nog gezond is? Waarschijnlijk weet je dat wel zodra je even stilstaat bij wat je voelt. Sta je nooit stil, dan kan dat een signaal zijn. Stresssymptomen zijn er in verschillende vormen. In het makkelijke en toegankelijk te lezen boek: “gek op stress, maar niet altijd*” van Suzan Kuijsten en Carolien Hammin, worden de stresssymptomen, ofwel de alarmbellen onderverdeeld in 3 categorieën. Fysieke klachten, emotionele klachten en cognitieve klachten.
Fysiek | Emotioneel | Cognitief |
toenemende vermoeidheid | snel emotioneel | concentratieproblemen |
slecht slapen | zenuwachtig of opgefokt gevoel | vergeetachtigheid |
vaak ziek | prikkelbaar, snel geïrriteerd | geen overzicht |
hartkloppingen | somber | geen prioriteiten meer kunnen stellen |
hoofdpijn | angstig | verlies van controle over de situatie |
nek- en schouderklachten | huilbuien | twijfel aan eigen competenties |
spanningen in het lijf | achterdochtig | |
draaierigheid | schuldig voelen | |
licht in het hoofd | machteloos voelen | |
droge ogen en mond | gevoel van vervreemding | |
gehaaste ademhaling in rust | ||
koude voeten | ||
wazig zicht | ||
veel zweten | ||
nagelbijten | ||
meer roken of drinken, meer of minder eten | ||
veel snoepen |
Al deze symptomen kunnen ook andere oorzaken hebben. En dat maakt het ook zo lastig.
Toen ik nog als leidinggevende werkte, trokken medewerkers meestal pas aan de bel als ze niet meer wisten waar te beginnen. Prioritering was moeilijk geworden. Samen met de medewerker bracht ik ordening aan in de to-do lijst en daarmee kon de medewerker weer door. Ik realiseerde mij toen niet, om door te vragen naar andere signalen of klachten. Onderwerp van gesprek had niet zozeer de prioritering moeten zijn, maar aandacht te hebben voor hoe de medewerker ontspant na een dag werken, waar de batterij weer van oplaadt.
Hoe zit het met jou? Als jij niet de leidinggevende bent, maar de medewerker? Heb jij voldoende in de gaten waar je van oplaadt? En hoe hoog staat dat op de to-do lijst?

Waar zou je graag meer over willen lezen? Heb je een suggestie voor een blog? Laat het mij weten, dan zoek ik het voor je uit, kun jij je tijd ergens anders aan besteden. Misschien wel aan een begeleide wandeling?
*dit is een affiliate link, als je via deze link een boek besteld dan ontvang ik daarvoor een klein percentage.
Geef een antwoord